Nan yon entevyou ekskluzif ak VOA Kreyol jodia, Anvwaye Espesyal peyi d'Ayiti nan Repiblik Dominikèn, Daniel Supplice pale nou de vizit li sot fè nan peyi vwazen an, ak kisa ki ta dwe fèt pou amelyore sityasyon ant 2 peyi yo. Li te reponn kestyon Jacquelin Belizaire ki te pale ave'l sou Zoom.
Misye Supplice yon ansyen anbasadè Ayiti nan Repiblik Dominikèn di nou gen plizyè antant ki fèt epi solisyon ki jwenn pandan vizit la. Li di se gouvènman Ayisyen an ki pou fè suivi a.
"Mwen pa nan egzekutif Ayisyen an. Mwen fè rapo'm, jodia se a l'egzekutif la pou'l pran mezi. Nou gen yon anbasad lot bo a, anbasad la pa depann de mwen, li depann de ministè afè etranje. Mwen fè rapo'm mwen remet li bay premye minis la, mwen fè tout rekomandasyon'm yo e kounyea suivi desizyon'k pran yo se gouvenman an ki pou fè'l," anvwaye a di VOA.
Ensekirite
Misye Supplice di youn nan pi wo kè sote Dominiken yo genyen se kestyon ensekirite a ann Ayiti.
"Pwen Dominiken yo te plis soulve se pwoblèm ensekirite. Yo di ke Ayiti gen anpil ensekirite, gen gang bandi, ke yo pata renmen pou bandi sa yo janbe Republik Dominikèn, poukisa ke pa gen yon antant ki fèt ak Ayiti pou si gen dosye sou nèg sa yo poukisa nou pa kominike yo dosye sa yo - lè prizon Ayiti kase gen yon bann nèg sa yo ki pran lari, poukisa Ayiti pa di yo men bandi pran lari?"
Misye Supplice ajoute:
"Mwen kwè se yon bagay ki tout afè nomal. Mwen pwopoze pou'n ta fè yon antant o sen de sa nou rele Komisyon Mikst la, pou'n ta chita pou'n travay - Polis Nasyonal Ayiti, Polis Nasyonal Republik Dominikèn, lame d'Ayiti, lame Dominikèn pou ke efektivman gen yon echanj d'enfomasyon."
Etidyan Ayisyen
Li pale tou de sityasyon Etidyan Ayisyen yo ki soulve anpil kolè ann Ayiti.
"Tout moun konnen ke gen yon pakèt etudyan Ayisyen kap etidye an Republik Dominikèn. Men pa gen pesonn ki konnen konbyen yo ye. E lè'm mande anbasadè a, anbasadè a reponn mwen nou konnen gen anpil etidyan. Nou gen yon dosye nou gen yon fichye la a, genyen apepre 3,000 a 4,000 etidyan ki anrejistre nan diferan konsula yo ...men chif sa a pa koresponn ditou a reyalite a paske nap pale de kèk dizèn milye etidyan."
"Non sèlman etidyan sa yo pa anrejistre men nan 4,000 ki anrejistre yo e se la mwen pran yon sezisman, paske m'pat konnen te gen pwoblèm sa a - e se Ayisyen ki soulve'l wi se pa Dominiken ki di'm li non - m'al pale ak Dominiken yo e yo konfime sa - men se Federasyon dèz Etudyan Ayisyen lot bo a ki di'm pi gwo pwoblem etidyan yo genyen se ke anpil fo papye an sikilasyon. Fo papye Bakaloreya, fo sètifika, fo revu'd not."
Depotasyon Fanm Ansent
Sou kestyon fanm ansent ke Repiblik Dominikèn depote, Misye Supplice di li eksprime mekontant man li e li jwenn yon solisyon ki taka benefisye tou le 2 peyi yo.
"Fos polis Dominiken antre lopital, anbake de fanm ansent - se bagay ekstraodinè. Donk nou pwoteste enejikman e anbasad la - map pale de anbasadè Fito Augustin di 'se nè pa posib'. Nou dako ke lapolis Dominikèn gen dwa entèsepte yon moun ki ilegal. E sevis imigasyon Dominiken gen dwa pran sanksyon kont on moun ki pa an règ, nou konprann sa. Men.. sa pa respekte dwazumen, li pa respekte nom, li pa respekte ako - menm lwa Dominiken li pa respekte. "
"Dominiken yo di Ayisyen genlè bliye Dominikani se yon peyi'k pov. Yap fè efo. Bidjè sante yo pa enpotan. Ke anpil Dominiken ap plenyen ke Ayisyen ap manje bidjè sante yo. Yo bay de chif, pa egzanp yo di ke ane sa a, e ane a poko fini, te gen tan gen 24,000 fanm ki akouche nan sistèm sante Dominiken an. "
Kom solisyon anvwaye a di li konnen te gen yon pwogram ke USAID (Ajans Ameriken pou Devlopman Entènasyonal) te pwopoze gouvènman Ayisyen an, pou ke o nivo de frontye a yo reyabilite yon seri de lopital ki genyen sou frontyè a. Donk li di li rekomande pou gouvènman Ayisyen an fè yon mizajou sityasyon lopital sa yo, re-ekipe yo, agrandi yo, si'l le fo konstwi lot sant sante sou frontyè a.
"Lè mwen di sa, yo di si nou fè sa, yap bay etidyan ki finisan an medsin lot bo a yon stati spesyal pou yo vin travay sou frontyV a," Misye Supplice di nou.
Diplomasi sou Twitter
Misye Supplice pa mete anpil enpotans pawol ki pale pou di li kritike Minis Afè Etranjè Claude Joseph lè li di diplomasi pata dwe fèt sou rezo sosyo.
"Antanke jisteman, nèg ki konnen kijan bagay yo fèt la, mwen te rann yon vizit a Chanselye Ayisyen an e nou te fè yon reyinyon trè kodyal, kote te gen yon echanj de pwen, kote mwen te eksplike ke rezo sosyo yo ka danjre, tweet enpotan se yon mwayen pou transpote enfomasyon, ranseye moun, se trèz enpotan, men an menm tan tou gen anpil risk d'entèpretasyon, donk se la rezon pou lakèl mwen pat fè okenn komante bay laprès pandan'm te lot bo a - ni près Dominikèn ni près Ayisyèn pou evite ke pa gen okenn moun ki entèprete yon mo ke'm taka plase mal."
Politik Enterye ak Diplomasi
Pou fini, Misye Supplice di san yon politik enteryè ki fo, Ayiti paka gen bon jan diplomasi.
"Yon peyi ki pa gen yon politik entèn solid, se nomal pou diplomasi ou fèb... donk fok nou ogmante kapasite pwoduksyon nou, kapasite pou'n pwomouvwa endistri, edikasyon pou mete nou a nivo e konble defisi ke nou genyen pa rapo ak Dominiken yo," li deklare.
GADE: Repotaj sou entevyou a
